آزار جنسی در محیط کار به عنوان یکی از وجوه خشونت علیه زنان امری شایع در جوامع امروزی است و همواره به عنوان یک آسیب اجتماعی که مانع احساس امنیت زنان در محیط کار می شود مورد بررسی جامعه شناسان و فعالان مدنی بوده است.
گزارش پیش رو با طرح چند نمونه از این آزارها که زنان ایرانی در محیط کار با آن مواجه شده اند و گفتگو با یک جامعه شناس به بررسی آزار جنسی در محیط کار ایران و عوامل آن می پردازد. تفکیک جنسیتی مرسوم در نهادهای مختلف جامعه، گسترش روزافزون فقر و نیاز هر چه بیشتر زنان به کار و همچنین ترس از بی آبرویی به عنوان یک عامل مخرب فرهنگی و عدم آشنایی زنان به حقوق خود در محیط کار از جمله دلایلی است که زنان آزار دیده، خشونت جنسی متحمل شده را گزارش نمی دهند. عادی شدن خشونت و آزار زنان در جامعه و مقصر دانستن قربانی در کنار نابرابری های اقتصادی و اجتماعی و عکس العمل منفی مردانی که احساس می کنند موقعیت برتر یا مردانگی آن ها با حضور زنان در بازار کار زیر سوال رفته است، از دیگر عوامل تشدید کننده نابرابری های جنسیتی علیه زنان در محل کار است که باید مورد آسیب شناسی قرار گیرد.
به گزارش خبرگزاری هرانا به نقل از برنا، گزارشی از وضعیت زنان در محیط کار و آزار جنسی آنها در ادامه می‌آید:
آزار جنسی در تمام دنیا پدیده شایعی است، چه در خانه، چه در مدرسه و چه در محل کار اما وضعیت آزار جنسی در محیط کار چگونه است؟ آیا ما هم کسی را در محل کار آزار جنسی داده‌ایم؟ آیا در محل کار قربانی آزار جنسی شده‌ایم؟
بر اساس تحقیقات صورت گرفته از سوی متخصصان اکثر قریب به اتفاق قربانیان آزار جنسی در محل کار، زنان هستند و اکثر قریب به اتفاق آزاردهندگان جنسی، مردان. با این حال ممکن است مردان هم قربانی آزار جنسی شوند، هر چند که این موارد درصد کمی از موارد آزار جنسی را تشکیل می‌دهد. مشکل رایجی که این روزها در جوامع مختلف به چشم می‌خورد، آزار برخی زنان در محیط کار است که مضمون آن آزار رساندن جنسی به زنان شاغل در محل کار به وسیله‌ی رئیس مجموعه و یا سایر همکاران مرد است. تفاوتی نمی‌کند همکار این افراد یک مهندس باشد یا پزشک، مدیر و … .
قرار گرفتن زنان در معرض رفتارهای ناخوشایند اشکال مختلفی دارد که در نهایت به اذیت و آزار روحی و یا جسمی زنان شاغل منجر می‌شود. آزار جنسی می‌تواند در قالب فیزیکی، روانی و یا کلامی شکل گیرد به عنوان مثال تعریف کردن جوک‌هایی علیه زنان یکی از مصادیق آزارهای جنسی به شمار می‌رود که اغلب زنان در محیط کار با آن مواجه هستند.
در ادامه نمونه‌هایی از آزار جنسی و کلامی که زنان شاغل در محیط کار با آن روبه‌رو شده‌اند را می‌خوانید.
«شقایق»، مسئول امور مالی یک شرکت خصوصی بوده و از آن دسته زنانی است که از رفتار همکاران مردش در محیط کار گلایه دارد. او می‌گوید: “رئیسم به بهانه‌های مختلف من را به اتاقش می‌کشاند و در حین بیان صحبت‌هایش، به من نزدیک می‌شود. من در این مواقع خودم را در صندلی جمع می‌کنم تا هرچه زودتر از اتاق بیرون بروم. من نمی‌توانم اعتراض کنم چون کارم را از دست می‌دهم حتی اگر از این شرکت هم خارج شوم، کجا می‌توانم بروم که شرایط متفاوت باشد؟”
«پریسا» دیگر زنی است که از رفتارهای انجام شده در محیط کار نگران است. او می‌گوید: “همیشه قبل از صحبت با همکاران مرد چند بار جملاتم را مرور می‌کنم تا یک وقت از فعل یا کلمه‌ای استفاده نکنم که سبب شود باب شوخی را باز کنند اما نمی‌دانم چرا باز هم مورد این گونه آزارها قرار می‌گیرم و افعال مورد استفاده‌ام، اسباب دردسر می‌شود”.
«زهرا» که در یک محیط شلوغ کار می‌کند، می‌گوید: “در محل کار من متلک‌های جنسی از سمت آقایان بسیار مشمئزکننده است. همکارهای مرد من با موضوعات و مسائل زنانه شوخی می‌کنند. همین که از چیزی عصبانی می‌شویم و اعتراض می‌کنیم، بلافاصله موضوع زنانه را مطرح می‌کنند. متاسفانه سایر خانم‌ها هم با خنده‌هایشان باعث ادامه‌دار شدن این شوخی‌های زشت می‌شوند”.
«افسانه» که از دست مدیر خود بسیار شاکی است می‌گوید: “تا حالا مدیرم هیچ حرف یا جمله بدی به من نزده اما این که همیشه اصرار می‌کند بعد از ساعت کاری تا خانه مرا برساند، برایم بسیار آزار دهنده است و می‌دانم اگر مخالفت کنم از فردای آن روز در محل کار با من بدرفتاری می‌کند به همین دلیل مجبور هستم داخل ماشین او بنشیم و حداقل تا بخشی از مسیر همراهی‌اش کنم”.
«نگین» می‌گوید: “متاسفانه در محل کار من خانم‌هایی که خارج از چارچوب کاری برخورد می‌کنند جایگاه بهتری دارند و از هر لحاظ بیشتر مورد توجه قرار می‌گیرند اما امثال من که رفتار معمولی داریم باید از این موضوع حرص بخوریم”.
تبعیض جنسیتی عامل خشونت علیه زنان در محیط کار
محمدرضا محبوب‌فر، پژوهشگر جامعه شناسی آسیب‌های اجتماعی، با اشاره به آسیب‌های تفکیک جنسیتی در ایران گفت: “متاسفانه چندین دهه است یک نوع تفکیک جنسیتی بین دو جنس زن و مرد ایجاد شده و همین تفکیک منجر به ظهور آپارتاید جنسی در کشور شده است”.
او ادامه داد:”این تفکیک جنسیتی باعث نقض حقوق زنان شده و منجر به مسائلی از قبیل خشونت خانگی و حتی خشونت در محل کسب و کار شده است”.
محبوب‌فر تصریح کرد: “به همین دلیل من موضوع خشونت علیه زنان در محل‌های کسب و کار را ناشی از موضوعات جنسیتی و نظام آپارتاید کشور می‌دانم”.
او افزود: “متاسفانه وضعیت به گونه‌ای است که زنان از حقوق خود چه در خانه و چه محیط اشتغال غافل هستند و آشنایی کافی با حق و حقوق خود ندارند”.
این پژوهشگر جامعه شناسی بیان کرد: “براساس پژوهش‌هایی که انجام شده، بزرگترین خشونت علیه زنان در محل کار، تبعیض است به گونه‌ای که وقتی زنان شروع به اعتراض می‌کنند یا با اخراج از کار مواجه می‌شوند یا مورد آزار و اذیت کلامی قرار می‌گیرند. پس از موضوع تبعیض، خشونت‌های جنسی بزرگترین جنبه خشونت علیه زنان است”.
محبوب‌فر گفت: “گاهی اوقات زنان به دلایل مختلف حتی برای امتیازگیری هم که شده به ارتباط بیرون از خانواده کشیده می‌شوند که این اتفاق برای خانم‌های مجرد هم تحت عنوان آزار و اذیت جنسی رخ می‌دهد”.
او افزود: “چنین شرایطی نه به نفع زنان است نه مردان. چون این مسئله به بروز رفتارهای پُرخطر در جامعه منجر می‌شود. همچنین زنانی که در این شرایط قرار می‌گیرند دچار آسیب‌های روانی از جمله افسردگی، نگرانی، اضطراب و… می‌شوند”.
این پژوهشگر جامعه‌شناسی به تفاوت خشونت علیه زنان در ایران و خارج از کشور اشاره کرد و گفت: “در خارج از کشور زنان تحت خشونت کمتری قرار می‌گیرند و از طرفی وقتی تحت خشونت هم قرار می‌گیرند، حق و حقوق‌شان را از طریق شکایت پیگیری می‌کنند و هیچ مشکلی برای کسب و کار آنها به وجود نمی‌آید”.
محبوب‌فر افزود: “در کشور ما علاوه بر این که این نگرش نسبت به زنان وجود ندارد آنها در محیط‌های کار نمی‌توانند از این شرایط خودشان را خلاص کنند و حتی قادر به حفظ خودشان هم نیستند”.
او با اشاره به پنهان ماندن خشونت به دلیل حفظ آبرو گفت: “علاوه بر این که بحث آبرو و اَنگ اجتماعی می‌تواند در این خصوص موثر باشد، امروز به دلیل این که خط فقر و سبد معیشتی خانوار برای یک خانواده ۴ نفره به ۹ میلیون تومان رسیده، بسیاری از زنان مجبور هستند پا به پای مردان کار کنند. به همین دلیل بسیاری از زنان تمام ناملایمات را تحمل می‌کنند تا از کار بیکار نشوند”.
به طور کلی عادی شدن خشونت و آزار زنان در جامعه، تجربه مکرر مواجهه با آزار جنسی زنان و به دنبال آن مقصر دانستن قربانی و وجود فرهنگ و ارزش‌های مبتنی بر فرودستی و خانه‌نشینی زنان در کنار نابرابری‌های اقتصادی و اجتماعی و عکس‌العمل منفی مردانی که احساس می‌کنند موقعیت برتر یا مردانگی آنها با حضور زنان در بازار کار زیر سوال رفته است، از دیگر عوامل تشدید کننده نابرابری‌های جنسیتی علیه زنان در محل کار است که باید مورد آسیب شناسی قرار گیرد.
source http://zanan.bashariyat.org/?p=37908
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر