اعتیاد به مواد مخدر یکی از معضلات اصلی جامعه جهانی است. آمار رو به افزایش مصرف مواد مخدر در دنیای کنونی به گونه‌ای است که یکی از سم‌شناسان معروف دنیا به نام لودوینگ می‌گوید: «اگر غذا را مستثنی کنیم، هیچ ماده‌ای در روی زمین نیست که به اندازه مواد مخدر، چنین آسان وارد زندگی ملت‌ها شده باشد». ایران هم اگر چه در مقایسه جهانی از این نظر وضعیت بهتری دارد، اما با این حال باید اعتیاد را به واسطه انواع ناهنجاری‌هایش از آسیب‌زاترین و گسترده‌ترین معضلات هر جامعه قلمداد کرد. به گفته اسکندر مومنی، دبیر کل ستاد مبازره با مواد مخدر نرخ میانگین معتادان نسبت به جمعیت فعال، در کشور ما حدود ۵ و سه دهم درصد است، در حالی که متوسط این رقم در دنیا ۵ و نیم درصد است.
علاوه بر این، گزارش‌های ستاد مبارزه با مواد مخدر حاکی از افزایش اعتیاد در بین زنان است. طبق گزارش این ستاد، در سال ۹۰ زنان مصرف‌کننده مواد ۵ درصد کل معتادان هستند و این در حالی است که در سال ۹۵ تحقیقات ستاد نشان داد، ۱۰ درصد معتادان را زنان تشکیل می‌دهند و این یعنی طی پنج سال نسبت معتادان زن در کشور دو برابر بیشتر شده است.
دو برابر شدن سهم اعتیاد زنان، به دلیل پیامدهایش در سطح خرد و کلان، می‌تواند زنگ هشداری برای مسوولان باشد تا دلایل و عوامل زمینه‌ساز آن را واکاوی کرده و راه‌های پیشگیری از آن را اتخاذ نمایند. بنابراین با توجه به اهمیت این موضوع و چرایی آن، پژوهشگر ایرنا با محمد سهیل سرو، جامعه‌شناس و پژوهشگر مسائل اجتماعی و امیرمسعود امیر مظاهری، دانشیار گروه جامعه‌شناسی واحد تهران مرکز به گفت و گو نشست که مشروح آن را در ذیل می‌خوانید.
فقدان روابط عاطفی زوجین، از دلایل اعتیاد زنان
سهیل‌سرو در تشریح دلایل جامعه‌شناختی اعتیاد زنان گفت: اعتیاد مقوله‌ای است که در جامعه امروزی افزایش یافته و برای آن می‌توان دلایل درونی و بیرونی بسیار برشمرد. از عوامل روانشناسانه آن، می‌توان به احساس افسردگی در فرد اشاره کرد. ویژگی عاطفی در زنان راحت‌تر می‌تواند آنها را به سمت اعتیاد بکشاند.
وی گفت: جالب است که بدانید درصد زنان متاهلی که معتاد هستند، بیشتر از مجردین است. بنابراین یکی از دلایل اعتیاد زنان، فقدان روابط عاطفی بین زوجین و افسردگی‌های ناشی از آن است که در دل زندگی اتفاق می‌افتد.
سیگار کشیدن یا اعتیاد در بین زنان، در گذشته به عنوان امری نابهنجار تلقی می‌شد که مردم به فرد خصوصا زنی که اعتیاد داشت، به شکلی خاص نگاه می‌کردند، اما امروزه در رسانه‌ها ونمایش‌های خانوادگی، استعمال راحت سیگار در بین زنان، سبب شده این رفتار به نحوی به یک مد تبدیل شود
سهیل سرو ادامه داد: یکی دیگر از دلایل که در حیطه جامعه‌شناختی نیز قرار دارد، بحث تبدیل ناهنجاری‌ها به هنجارهای اجتماعی است. امری مثل سیگار کشیدن یا اعتیاد در بین زنان، در گذشته به عنوان امری نابهنجار تلقی می‌شد که مردم به فرد خصوصا زنی که اعتیاد داشت، به شکلی خاص نگاه می‌کردند، اما امروزه در رسانه‌ها و نمایش‌های خانوادگی، استعمال راحت سیگار در بین زنان، سبب شده این رفتار به نحوی به یک مد تبدیل شود. یعنی گویی سیگار نوعی مدگرایی است که با موضوع پارتی‌های شبانه که در فیلم‌ها نمایش داده می‌شود و یا در واقعیت اتفاق می‌افتد، تشدید می‌شود.
تمایل به شکستن کلیشه‌های جنسیتی
این استاد دانشگاه ادامه داد: از طرفی زنان و دختران در جامعه امروز در کلان شهرها به نحوی تمایل دارند که کلیشه‌های جنسیتی را بشکنند و تمایزهای خود را با مردان از بین ببرند و از بین بردن این نوع تمایزها را با انجام رفتارهایی که در گذشته خصوصیات مردانه محسوب می‌شد، نشان می‌دهند. همچنین می‌توان به نابسامانی‌های جامعه و تاثیرات آنها بر زندگی جوانان هم اشاره کرد. برای مثال نابسامانی‌هایی مانند تورم، فقر و محرومیت، بیکاری و… همه سبب می‌شود زندگی افراد و خصوصا جوانان دچار اختلال شود. برای مثال بیکار شوند و یا در ازدواج آنها تاخیر صورت بگیرد و در نتیجه چنین سرخوردگی‌ها و ناکامی‌هایی در زندگی سبب شود به اعتیاد دچار شوند.
سهیل‌سرو گفت: مصرف‌گرایی، ترویج فرهنگ مصرف و تبلیغ رسانه‌ها درباره اندام لاغر و زیبایی سبب می‌شود زنان برای داشتن بدن ایده‌ال، به انواع مواد مخدر و قرص‌ها روی آورند که متناسب با سیاست کشورهای غربی و رسانه‌های آنهاست. از طرفی محیط‌های ناسالم اجتماعی و عدم نظارت اجتماعی والدین از دیگر مواردی است که سبب می‌شود به مساله اعتیاد در بین جوانان خصوصا زنان دامن زده شود. برای مثال سکونت در حاشیه‌های شهر، دوستی با افراد ناباب و عضویت در خرده فرهنگ‌های بزهکار و ازدواج با فرد معتاد، همه دست به دست هم می‌دهد تا دیگر اعضای خانواده هم به این سو گرایش یابند.
تضعیف همبستگی اجتماعی در افزایش اعتیاد نقش داشته است
امیرمسعود امیر مظاهری، دانشیار گروه جامعه‌شناسی واحد تهران مرکز نیز در این رابطه گفت: اگر مطالعه دورکیم در زمینه خودکشی را بخوانیم، مشاهده می‌کنیم که این جامعه‌شناس علت افزایش خودکشی در مدت کوتاه را تضعیف انسجام و همبستگی اجتماعی می‌دانست. در خصوص اعتیاد هم سست شدن جایگاه و منزلت خانواده از یک سو و تضعیف انسجام و همبستگی اجتماعی در اثر مشکلات اقتصادی و همچنین پایین آمدن سرمایه اجتماعی از سوی دیگر در گرایش افراد به آن نقش داشته است.
این استاد دانشگاه ادامه داد: مدرنیته و خصوصیات زندگی مدرن نیز اشکال جدیدی از اعتیاد را به همراه آورده که متفاوت از شکل سنتی آن است. این نوع از اعتیاد بیشتر در میان گروه دوستان و همسالان مشاهده می‌شود.
source https://zanan.bashariyat.org/?p=47026
هیچ نظری موجود نیست:
ارسال یک نظر